Na jarenlang achter gelopen te hebben op het buitenland, heeft Nederland het afgelopen jaar een heuse inhaalrace gelopen en is nu zelfs koploper wat betreft aantallen zonnepanelen en de hieraan gekoppelde hoeveelheid zonnestroom. Helaas verdwijnt veel van de thuis opgewekte stroom naar het inmiddels overbelaste elektriciteitsnet, want op dit moment zijn er nog niet zoveel aantrekkelijke opties om stroom thuis in een accu op te slaan. En dit is wezenlijk anders dan in landen om ons heen, zoals in Duitsland en België, waar bij aanschaf van zonnepanelen de aanschaf van direct ook een thuisaccu heel normaal is.
Vanwege de overbelasting van het elektriciteitsnet en de verwachting dat dit in de komende tijd alleen nog maar meer zal worden, hebben twee regeringspartijen – de VVD en de ChristenUnie – een voorstel naar de Tweede Kamer gestuurd om de aanschaf van een thuisaccu voor huishoudens aantrekkelijk te maken. Op deze manier kunnen huishoudens hun eigen duurzaam opgewekte energie opslaan en gebruiken op momenten dat de zon niet schijnt, zoals in de avond en nacht.
Opgewekt opslaan
Het plan van beide partijen heeft de naam ‘Opgewekt Opslaan’ gekregen en zet met vijf actiepunten in op de thuis- én buurtbatterij. Zij vragen de regering om nog voor de aankomende begrotingscyclus in de zomer van 2022 een antwoord te formuleren op deze punten. Deze luiden als volgt:
1. Ondersteun huishoudens, buurten en energiecoöperaties bij de aanschaf van een batterij
We willen ervoor zorgen dat lokale energieopslag een interessante en logische stap wordt voor huishoudens en energiecoöperaties. Daarom gaan we deze groepen de komende jaren financieel ondersteunen - bijvoorbeeld via de ISDE met een aanjaagsubsidie van 30% op de aanschafprijs - bij de aanschaf van de nu nog prijzige thuis- of buurtbatterij, zodat zelf opwekken, opslaan en gebruiken aantrekkelijk wordt.
2. Energieleveranciers doen voor 2030 bij elke eigenaar van zonnepanelen een aanbod voor thuisopslag
In onze buurlanden Duitsland en België is het al heel gebruikelijk dat er bij de aanschaf van zonnepanelen ook een bijpassende batterij wordt geleverd. Nederland loopt hier nog mee achter, terwijl zonnepanelen hier razend populair zijn. Het is goed als er afspraken komen tussen aanbieders van zonnepanelen en energieleveranciers om zo de combinatie tussen zonnepanelen en thuisbatterijen te stimuleren. Ons streven is dat nog deze kabinetsperiode 100.000 huishoudens kiezen voor een thuisbatterij en dat voor 2030 elke huidige eigenaar van zonnepanelen een aanbod krijgt van zijn energieleverancier. Daarnaast moeten zonnepanelen en thuisbatterijen meer gezamenlijk aangeboden worden.
3. Stimuleer de productie van thuis- en buurtbatterijen
Op dit moment is er een beperkt aantal thuis- en buurtbatterijen beschikbaar. Ze zijn vaak ook nog eens prijzig. Wanneer wij op grote schaal zelf onze energie willen opslaan, moet de beschikbaarheid van deze batterijen omhoog en de prijs omlaag. Daarom maken we afspraken met de sector over de opschaling van de productie van deze batterijen en spreken we heldere kostenreducties af.
4. Maak de batterij echt duurzaam door focus op circulariteit
De grondstoffen voor batterijen worden snel schaarser. Bovendien vindt de delving van bijvoorbeeld lithium vaak plaats in landen met slechte arbeidsomstandigheden en heeft ook de bescherming van het milieu geen prioriteit. Groen is pas écht groen als het ook circulair is. We zetten daarom in op circulaire batterijen waarbij hergebruik de norm wordt. Op die manier verminderen we ook de afhankelijkheid van andere landen. Voor deze recycling maken we afspraken met leveranciers. Hier kijken we ook naar mogelijk hergebruik van (de componenten van) autobatterijen.
5. De batterij moet echt brandveilig zijn
Duidelijke richtlijnen en goede voorlichting zorgen ervoor dat thuis- en buurtbatterijen op een veilige manier geïnstalleerd en gebruikt worden. Dit helpt ook de sector om verder te professionaliseren. Op die manier minimaliseren we het risico op ongelukken thuis.
Hoe werkt een thuisaccu?
In principe gaat op dit moment de zonne-energie die wordt opgewekt óf rechtstreeks naar apparaten die op dat moment stroom vragen, óf rechtstreeks naar het elektriciteitsnet in de vorm van teruglevering. Een thuisaccu (batterij) zorgt ervoor dat geleverde stroom tijdelijk wordt opgeslagen, zodat het op een later tijdstip, als de zon niet schijnt, alsnog kan worden gebruikt. Dit werkt als volgt:
- De zonnepanelen wekken stroom op
- Via een regelaar worden apparaten die dat nodig hebben voorzien van stroom
- Het overschot wordt opgeslagen in een batterij
- Dit overschot wordt later gebruikt
- Is de accu vol dan gaat het teveel aan geproduceerde stroom alsnog naar het net Is de accu leeg en leveren zonnepanelen niet (genoeg) zonnestroom dan wordt stroom geleverd door het energienet.
Met een thuisaccu kun je meer in je eigen stroom voorzien, maar je bent nooit helemaal onafhankelijk van het energienetwerk. Op een zonnige zomerdag bijvoorbeeld zullen de zonnepanelen veel meer energie opwekken dan de capaciteit die in de accu kan worden opgeslagen en op een donkere winterse dag is dit andersom waardoor er te weinig stroom geproduceerd wordt om in de behoefte te kunnen voorzien.
Op dit moment zijn thuisaccu’s nog niet goedkoop. Een Li-ion thuisaccu (een lithiumbatterij) kost afhankelijk van de opslagcapaciteit anno 2022 tussen de € 650,- en € 1300,- per kWh. Maar met een eventuele subsidie op stapel zullen deze prijzen naar alle waarschijnlijkheid in de toekomst lager worden.
(Afbeelding: Pexels @Kindel Media)
